Nhắc đến vùng đất màu mỡ Quảng Ninh, mấy ai mà không biết đến đặc sản của vùng này là sá sùng Quan Lạn, Vân Đồn. Con sá sùng hay còn gọi là địa sâm, là đặc sản nổi tiếng của nơi đây mà người dân Quảng Ninh từ xa xưa đã sử dụng cho mục đích nấu ăn, đời sống, nâng cao sức khỏe. Con sá sùng có cái tên khá lạ lẫm, có người thậm chí còn chưa nghe bao giờ, nhưng nói về nó, nó có công dụng vô cùng nhiều và thần kì mà ít ai biết. Trong bài viết hôm nay, chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu về món đặc sản mới lạ này, sá sùng Quan Lạn.
Sá sùng khô Quan Lạn Vân Đồn
Con sá sùng là gì?
Đầu tiên hẳn là câu hỏi mà có nhiều người vẫn chưa biết được rõ câu trả lời. Sá sùng, hay địa sâm là một trong những loài trùng biển, có hình dáng tựa như con giun đất. Tùy theo đặc điểm mỗi vùng mà nó có tên khác nhau như đồn đột, địa sâm, chặt khoai, giun biển,..
Sá sùng tươi Quan Lạn
Vùng đất Quảng Ninh, đặc biệt là Quan Lạng, Vân Đồn là nơi có nhiều sự xuất hiện của sá sùng nhất, thế nên từ đây nổi lên món đặc sản sá sùng Quan Lạn, nổi tiếng đặc trưng khắp cả nước ta. Con sá sùng Quan Lạng toàn thân trơn, có đường vân chạy ngang thân, thân màu nâu đỏ, kích cỡ trung bình lớn hơn con giun đất thông thường và có đặc điểm là đường ruột của chúng chỉ chứa toàn cát biển.
Đặc điểm sá sùng và nét đặc trưng của sá sùng Quan Lạn
Sá sùng có nhiều ở khu vực vùng biển, sống dưới biển. Người dân sống ven biển thường có kế hoạch săn bắt sá sùng vào lúc rạng sáng rất sớm, lợi dụng đợt thủy triều vừa rút của hôm trước và khi ấy, những con sá sùng sẽ để lại dấu bám, chúng ngoi lên mặt cát. Thời điểm bấy giờ cũng chính là lúc sá sùng sẽ đi kiếm thức ăn, hoặc đi giao phối. Sá sùng có thức ăn chính là những loài sinh vật nhỏ bé, sinh vật phù du sống trong nước hay những mảnh vụn nhỏ chất hữu cơ. Người dân sẽ sử dụng dụng cụ chuyên dụng để cào lớp đất, cát cho thật sâu và lần theo dấu để thu hoạch được sá sùng. Mỗi con sá sùng trung bình sẽ có chiều dài từ 8 đến 15 cm, đa dạng và có thể có loại sá sùng có kích cỡ dài hơn.
Sá sùng Quan Lạn Quảng Ninh
Nói về sá sùng Quan Lạn, thì mang nét đặc trưng riêng. Xã Quan Lạn thuộc vùng ven biển của tỉnh Quảng Ninh, một trong những cái nôi của sá sùng. Sá sùng Quan Lạn không có kích cỡ to, mà chỉ là những con sá sùng nhỏ, toàn thân của chúng chỉ có kích cỡ tầm khoảng 7 đến 10 cm. Ở đây, người dân muốn săn bắt sá sùng là việc không quá khó, chúng xuất hiện nhiều ở cãi bãi biển, bãi cát có nước triều dâng lên xuống. Dù nói việc săn bắt sá sùng với người dân ở đây không quá khó khăn nhưng thực chất, một người có kinh nghiệm trong nghề săn bắt sá sùng thì luôn cần những sự nhanh nhạy, có kiến thức hiểu biết về sá sùng, có kỹ thuật săn bắt và có sự kiên trì lẫn yêu nghề săn bắt sá sùng.
Đào sá sùng trên đảo Quan Lạn
Ngoài kỹ thuật săn bắt, thì kỹ thuật chế biến sá sùng cũng là một việc đòi hỏi sự tỉ mỉ, hiểu biết và tính kiên trì cao. Sá sùng bắt về muốn chế biến phải biết cách lộn ngược thân nó ra và vuốt bỏ lớp nhầy, bùn cát cho thật kỹ càng, sau đó đem vò, xát kỹ với muối nhằm khử bỏ hết mùi tanh, rửa thật sạch và vò thật kỹ cho đến khi thân sá sùng ngả thành màu trắng hồng. Sau công đoạn này, người ra thường cho sá sùng phơi khô dưới những trận nắng to của vùng biển, phơi khô và tích trữ dùng lâu dài hoặc có thể sử dụng ăn tươi.
Công dụng của sá sùng Quan Lạn Quảng Ninh
Sá sùng Quan Lạn nói riêng và mọi loại sá sùng nói chung đều có chứa nhiều giá trị dinh dưỡng. Trong sá sùng, có hàng chục chất dinh dưỡng quý giá như glyxin, alanine, các loại axit amin, succinic hay có nhiều taurine cùng các khoáng chất tốt cho sức khỏe con người. Ở sá sùng Quan Lạn được người ta ưa chuộng vì sá sùng nơi đây có vị ngọt, thanh ngon hơn ở những nơi khác, chính vì có chứa axit amin tự do với tỉ lệ 10,3% và trong đó glyxin chiếm 3,2%, glutamin 0,25%, alanin 2,5% hay succinic 0,35%,.. và giàu khoáng chất hơn 1,2% cùng taurin 3,2%,.. Theo các nghiên cứu gần đây từ các trường đại học nổi tiếng, sá sùng còn là nguồn đạm dồi dào, chứa hơn 17 nguyên tố khoáng và gần 20 loại axit amin quý giá.
Sá sùng Quảng Ninh
Chính vì sự giàu dinh dưỡng của sá sùng nên từ xa xưa, ông bà ta đã mệnh danh sá sùng như một loại địa sâm quý giá. Hiện nay sá sùng, đặc biệt là sá sùng Quan Lạn, đang trở nên phổ biến trong giới y học và mảng ẩm thực. Có thể sử dụng sá sùng thay thế cho mì chính trong khâu chế biến nước phở thơm ngon đặc trưng, hay là món ăn đắt quý, bổ dưỡng xuất hiện trong các thực đơn nhà hàng, đặc biệt người dân thường dùng sá sùng để xào với nghệ, nướng vàng hay nấu canh. Trong Đông Y học, người ta đã chỉ ra tính thanh mát của sá sùng, vị mặn mà kết hợp cùng thành phần dinh dưỡng quý giá của nó có tác dụng bổ dương, tráng thận, ích tinh, thanh nhiệt giải độc, thanh phế kiện tỳ. Nó còn có tác dụng hỗ trợ điều trị các chứng bệnh triều nhiệt, âm hư đạo hãn, dạ niệu,…
Cách chế biến sá sùng
Sá sùng vốn là loài sinh vật quý giá, không chỉ có giá trị về mặt kinh tế, mà còn là nguyên liệu đặc trưng tạo nên nét riêng cho hương vị món ăn, và đặc biệt còn có tác dụng hỗ trợ điều trị, chăm sóc sức khỏe cho con người chúng ta. Sá sùng Quan Lạng là món đặc sản quý mà thiên nhiên vùng biển đã ban tặng cho vùng đất Quảng Ninh, là phương thuốc quý mà thiên nhiên đã ban tặng cho con người.
.jpg)
.jpg)
